Jan Zemełka (Zemelius z Konina)

Po wielu latach trudnych badań archiwalnych ukazuje się książka Janusza Sobczyńskiego przypominająca biogram jednej z najświatlejszych postaci Konina w ciągu minionych stuleci. To Jan Zemełka, zmarły w 1607 r., wybitny lekarz, doktor medycyny i filozofii Uniwersytetu w Padwie.

Książka uświadamia nam jak trudno w pamięci potomnych utrwalić postać, która nie należała do grona osób wiodących sądowe spory, lecz wytrwałą pracą budowała swoje życie. W każdym akcie swej dobroczynności podkreślała, jaki walor posiada wiedza jako źródło ludzkiego trwania. Tacy ludzie w źródłach poczynają żyć dopiero po śmierci.

Działalność zapobiegliwych egzekutorów testamentu, niezaspokojone roszczenia rodziny są tymi mechanizmami, które przywracają zmarłemu życie w źródłowej materii. Jest to bez wątpienia życie dłuższe niż fundacje, które miały zapewnić wieczne trwanie w ludzkiej pamięci. Taki też był przypadek Jana Zemełki. Niekiedy błędnie nazywany Janem Zamełką.

W pamięci mieszkańców Konina przetrwał przede wszystkim we frazeologicznych stwierdzeniach kamienica Zemełki, kaplica Zemełki i Osiedle Zemełki. 

Pamięć jednak podtrzymywała historiografia, pisząc o nim, jako wybitnym dobrodzieju Uniwersytetu Krakowskiego. Zajmowała się jednak w sposób bardzo powierzchowny i bez głębszych referencji do jego związków z Koninem, Kaliszem oraz innymi miastami. Wspominano o nim w licznych pracach o krakowskiej uczelni, lecz w biograficznych wątkach nie pojawiały się dokładniejsze informacje o samej postaci i jego związkach z rodzinnym miastem i Kaliszem, gdzie spędził znaczną część swego dojrzałego żywota. Literatura generowała „fakty" z jego bogatej biografii. Praktycznie nie wychodziła poza zakres badań zaprezentowanych przez F. Giedroycia. Do korpusu źródeł znanych za pośrednictwem tego autora czasami dorzucano jakieś historyczne drobiazgi.

Książka Janusza Sobczyńskiego wreszcie przełamuje ten stan rzeczy i wprowadza do literatury, nie tylko regionalnej, ale i do całej historii medycyny polskiej w jej najświetniejszym - przedrozbiorowym - okresie, nowy obraz postaci Jana Zemełki. Nadaje mu większy wymiar w sferze osobistych dokonań jako dobrodzieja i lekarza europejskiego formatu intelektualnego. Wciąż jednak odczuwamy wielki niedosyt wiedzy o jego medycznej działalności. Otrzymujemy natomiast portret człowieka, którego jednym z ważniejszych źródeł egzystencji pozostawał obrót kapitałowy i praktyka medyczna. Drobiazgowe ustalenia prozopograficzne uzasadnia bogata podstawa źródłowa, która ostatecznie rozstrzyga wiele kwestii dotychczas niejasnych lub spornych, jak np. pochodzenie stanowe, miejsce urodzenia, datę urodzenia, losy jego prywatnej biblioteki i jej zawartość, testament itd.

Brak w sprzedaży.